خشکی پوست مشکلی شایع در زمستان است که سبب سوزش و خارش نواحی مختلف پوست نیز میشود و فرد تصور کند بیماری پوستی بخصوصی گرفته، یادتان باشد پوست خارجی‌ترین لایه محافظتی بدن برابر عفونت‌هاست، اگر آن را به حال خود بگذارید ممکن است راه را برای ورود میکروب‌ها باز کنید و آنجاست که مشکلاتی جدی آغاز خواهند شد.
خشکی پوست علل زیادی دارد؛ از صابون‌های قوی، بافت خشن پارچه و دوش‌های داغ گرفته تا بیماری‌های زمینه‌ای از قبیل دیابت و پسوریازیس، سوءتغذیه و کم‌کاری تیروئید.
خشکی پوست چیست؟
پوست سالم با لایه‌ای نازک از چربی پوشیده شده است، این ماده پوست را نرم و مرطوب نگه می‌دارد. خشکی بیش از حد پوست معمولاً به دلیل شرایط آب و هوایی و موادی که با پوست تماس پیدا میکنند، ایجاد میشود. در این حالت چربی طبیعی پوست از روی آن زدوده شده درنتیجه پوست بدون محافظ می‌ماند. در موارد معدودی هم خشکی پوست ناشی از علل داخلی از قبیل بیماری‌ها و ویژگی‌های ژنتیک فرد است.
پوست کدام قسمت‌های بدن بیشتر خشک میشود؟
خشکی پوست ممکن است در هر قسمتی از پوست رخ دهد اما معمولاً صورت، بازوها، دست‌ها، ساق‌ها و شکم دچار خشکی پوست میشوند.
اگر خشکی پوست درمان نشود
اگر برابر خشکی پوست سهل‌انگار باشید، احتمال دارد دچار بیماری‌های التهابی، تورم و عفونت پوستی شوید. بیشتر عوامل خشکی پوست خارجی‌اند و بیشتر درمان‌های خشکی پوست هم خارجی‌اند، تنها کافی است مراقب سلامت پوست‌تان باشید تا مشکل خشکی آن برطرف شود.
علل خشکی پوست
خشکی هوا: هوای سرد زمستانی رطوبت کمی دارد و مطابق قوانین شیمیایی رطوبت از پوست یا هر ماده دیگری تبخیر شده و به هوای خشک می‌پیوندد تا تعادلی ایجاد شود. برای رفع این مشکل در فضای ساختمان دستگاه بخور بگذارید، قبل خروج از ساختمان هم به‌طور صحیح مرطوب‌کننده بزنید و صورت دست‌ها و پاهای‌تان را بپوشانید.
استفاده نادرست از مرطوب‌کننده: مرطوب‌کننده ماده‌ای ضروری برای پوست‌های خشک است اما بیشتر مردم طرز استفاده صحیح از آن را نمی‌دانند. اکثر مردم مرطوب‌کننده را زمانی به پوست می‌زنند که خشک است و درنتیجه مصرف آن هیچ فایده‌ای ندارد. از طرفی پوست نباید خیلی هم خیس باشد؛ بنابراین اول پوست‌تان را آب بزنید و آب اضافه را به‌آرامی با حوله بگیرید، وقتی پوست‌تان نم‌دار شد، مرطوب‌کننده را به آن بزنید که رطوبت را بر پوست‌تان نگه دارد. مرطوب‌کننده‌ای که انتخاب میکنید باید مناسب باشد یعنی ملایم باشد و الکل و مواد معطر نداشته باشد.
همیشه قبل از خواب صورت‌تان را تمیز کنید
مهم نیست چقدر پوست‌تان خشک است، باید آن را با پاک‌کننده ملایمی تمیز کنید. مواد آرایشی، ضد آفتاب، باکتری‌های سطح پوست، سلول‌های مرده، چرک و چربی‌های ترشح‌شده از پوست در طول روز روی هم انباشته شده و همگی دسته به دست هم داده و سبب تولید جوش‌های مختلفی بر سطح پوست خواهند شد. اگر شب‌ها پوست‌تان را تمیز کنید دیگر لازم نیست صبح بعد از بلند شدن از خواب صورت‌تان را بشویید، تنها آب‌کشی کافی است.
شوینده؛ دارای صابون یا فاقد صابون؟
مواد شوینده قوی موجود در صابون‌ها رطوبت و چربی طبیعی پوست را می‌زدایند و باعث خشکی، التهاب و سوزش پوست میشوند. مواد شوینده فاقد صابون درست مثل صابون عمل میکنند با این تفاوت که ترکیبات ملایم‌تری دارند که چربی را از سطح پوست نمی‌زدایند.
ویژگی‌های یک پاک‌کننده خوب
اگر پوست‌تان خشک است برای تمیز کردن آن به پاک‌کننده‌ای ملایم نیاز دارید که در فرمولش مرطوب‌کننده هم داشته باشد. بهتر است از محصولاتی که سرامید مصنوعی دارند استفاده کنید. این مواد مثل سرامیدهای طبیعی – نوعی چربی که در خارجی‌ترین لایه پوست ترشح میشود- عمل میکنند. بعد از استفاده از این پاک‌کننده‌ها پوست صورت‌تان باید نرم شود، اگر پاک‌کننده‌ای سبب خشکی یا انقباض پوست‌تان شده باید دنبال یک نوع بهتر باشید.
پاک‌کننده صورت چه موادی را نباید داشته باشد؟
پاک‌کننده مناسب برای پوست خشک نباید حاوی مواد قوی باشد و الکل، مواد معطر و رنگ‌زا هم نداشته باشد. از صابون‌های آنتی باکتریال اجتناب کنید زیرا سبب خشکی مضاعف پوست میشوند. توصیه میکنیم دور صابون‌هایی را که حاوی لایه‌بردارهایی چون گلایکولیک اسید هستند هم خط بکشید زیرا پوست را خشک و ملتهب میکنند.
پوست خشک و استحمام
دوش گرفتن و آب زدن به پوست، رطوبت را به آن بازمی‌گردانند، اما اگر آب گرم باشد، میتواند لایه چرب روی پوست را از بین ببرد. آب داغ خیلی سریع‌تر چربی پوست را با خود می‌شوید. پس برای شستن صورت‌تان از آب ولرم استفاده کنید و زیر دوش و داخل وان آب داغ نروید. زمان دوش را به ۱۵ دقیقه محدود کنید. هنگام استحمام پنجره حمام را ببندید که رطوبت حمام باقی بماند.
اسکراب لازم ندارید
اگر پوست‌تان خشک است دیگر به اسکراب‌های گران‌قیمت روزانه نیاز ندارید. ماساژ و اسکراب کردن پوست خشک سبب تحریک و التهاب آن میشود. حتی الیاف لیف یا برس حمام هم سبب التهاب پوست‌تان میشوند. بهترین و ارزان‌ترین وسیله برای شست‌وشوی صورت همان دست‌ها هستند.
حالا که میخواهید صورت‌تان را با دستهایتان تمیز کنید، ابتدا باید دستهایتان را بشویید سپس با آب ولرم آب‌کشی کنید و مایع پاک‌کننده را در دست‌تان بریزید؛ لازم نیست مثل تبلیغ‌های تلویزیونی خیلی کف کند. حال به‌آرامی با دستهایتان صورت‌تان را بشویید.
پاک‌کننده را در دست‌تان خالی نکنید
بعضی‌ها تصور میکنند هرچه بیشتر پاک‌کننده مصرف کنند، پوست‌شان تمیزتر میشود. تنها به میزان یک سکه کوچک پاک‌کننده کف دست‌تان بریزید و به صورت‌تان بمالید؛ سپس به‌آرامی با حرکات دورانی سرانگشتان‌تان صورت را ماساژ دهید. به اطراف چشم‌های‌تان که رسیدید، ملایم‌تر ماساژ دهید. یادتان باشد که نباید هیچ‌چیزی را محکم روی پوست کشید، حتی انگشتان‌تان دست را!
حوله را روی پوست‌تان نکشید
بعد از اینکه خوب پوست‌تان را تمیز کردید، تنها با یک حوله میتوانید تمام تلاش‌های‌تان را به باد دهید. کشیدن حوله بر پوست سبب خراشیدن پوست خواهد شد که خودش التهاب و سوزش را به دنبال دارد. در عوض بعد از اینکه پوست‌تان را با آب ولرم آب‌کشی کردید، حوله را به‌آرامی روی پوست‌تان بگذارید و بعد بردارید تا آب را جذب کند. حوله را روی تمام قسمت‌های صورت‌تان بگذارید؛ البته مراقب باشید تمام رطوبت صورت‌تان را خشک نکنید، باید بگذارید کمی پوست‌تان نم‌دار باشد که مرطوب‌کننده بتواند آن را روی پوست گیر بیندازد.
لایه‌بردار مناسب برای پوست خشک
لایه‌بردارها با زدودن بافت پوستی مرده باعث میشوند که مرطوب‌کننده بهتر به پوست نفوذ کند. استفاده از اسکراب‌های ساینده پوست بیشتر از یک‌بار در هفته برای آنهایی که پوست خشک دارند توصیه نمی‌شود. در این مورد بهتر است از لایه‌بردارهای میوه‌ای استفاده نکنید، زیرا مواد زبری دارند. در عوض میتوانید از اسکراب‌هایی استفاده کنید که دانه‌هایی گرد دارند؛ این دانه‌های گرد آسیب کمتری به پوست‌تان می‌رسانند، یادتان باشد حین لایه‌برداری نباید کوچک‌ترین صدمه‌ای به پوست برساند، بنابراین اگر لایه‌برداری که تهیه کرده‌اید پوست‌تان را ملتهب کرده، بهتر است دیگر از آن استفاده نکنید و به دنبال محصولی ملایم‌تر باشید.
چند بار در روز از مرطوب‌کننده استفاده کنیم؟
بسیاری از مردم تصور میکنند مرطوب‌کننده به پوست‌شان رطوبت می‌بخشد در حالی که این‌طور نیست، مرطوب‌کننده رطوبتی را که روی پوست وجود دارد، سر جایش میخکوب میکند و نمی‌گذارد از سطح پوست تبخیر شود. بهتر است روزی ۲-۳ بار پوست‌تان را به مرطوب‌کننده آغشته کنید. یک‌بار صبح که صورت‌تان را با آب شستید، ۲-۳ دقیقه بعد در حالی که هنوز پوست‌تان نم دارد، مرطوب‌کننده بزنید، یک‌بار هم شب بعد از پاک کردن پوست. در طول روز هم اگر خواستید میتوانید مرطوب‌کننده بزنید اما دیگر نیازی به نم‌دار کردن پوست ندارید البته اگر در منطقه‌ای خشک زندگی میکنید، بهتر است دست و صورت‌تان را کمی نم‌دار و سپس به مرطوب‌کننده آغشته کنید.
ویژگی‌های یک مرطوب‌کننده خوب
برای پوست‌های خشک پمادها و کرم‌ها بسیار مؤثرتر از لوسیون‌ها عمل میکنند. مواد جاذب رطوبتی چون گلیسیرین و پروپیلن گلیکول رطوبت را از لایه‌های عمقی پوست بیرون کشیده و به سطح لایه خارجی می‌آورند. مواد نرم‌کننده‌ای چون پترولاتوم، لانولین، روغن‌های معدنی و دی‌متیکون هم رطوبت را روی پوست به دام می‌اندازند. ژل‌های پترولیوم مانند دیواره‌ای روی پوست قرار می‌گیرند و اجازه خروج رطوبت از آن را نمی‌دهند.
عوامل خشک‌کننده پوست
• بهتر است مرطوب‌کننده‌هایی که حاوی مواد معطر و رتینوئید – این ماده در محصولات جوان‌سازی پوست وجود دارد- خودداری کنید؛ زیرا سبب تحریک پوست خشک میشوند. قبل از استفاده از هر مرطوب‌کننده‌ای روی صورت، ابتدا چند روز آن را پشت ساعد دست‌تان بزنید، اگر پوست حساس این ناحیه دچار سوزش، التهاب، قرمزی، خارش یا خشکی بیشتر شد آن مرطوب‌کننده برای‌تان مناسب نیست.
• داروهای خشک‌کننده پوست: داروهای فشارخون بالا، داروهای ضد آکنه مثلاً رتینوئیدها.
• بیماری‌های خشک‌کننده پوست: دیابت، سوءتغذیه، کم‌کاری تیروئید و بیماری‌های پوستی از قبیل پسوریازیس و اگزما.
چند نکته کوتاه
• پرهیز از دوش‌های طولانی‌مدت و داغ: ۵-۱۰ دقیقه زیر آب گرم استحمام کنید.
• پرهیز از محصولات مراقبت پوست قوی.
• در خانه و محل کار از بخور استفاده کنید.
• لباس‌های با الیاف کتان و طبیعی بپوشید.
• به مقدار کافی آب بنوشید.
• ماهی، گردو، بذر کتان و تخمه آفتاب‌گردان امگا ۳ دارند، از آنها غافل نشوید.
• اگر پوست‌تان دچار التهاب شده میتوانید از کمپرس سرد استفاده کنید.
