|سرنوشت حکم دادگاه لاهه در رابطه با رفع تحریم‌های آمریکا علیه ایران چه خواهد بود؟
حکم دادگاه لاهه در رابطه با شکایت ایران از آمریکا براساس پیمان «مودت» صبح امروز اعلام شد اما سؤالاتی در رابطه با ضمانت اجرایی و سرنوشت این حکم وجود دارد . . . .
جلسه دیوان بین‌المللی دادگستری امروز چهارشنبه قرار موقت درباره شکایت ایران از آمریکا نزد این دادگاه را صادر کرد.بر اساس این گزارش، قاضی در قرائت حکم خود اعلام کرد که بر اساس اجماع آرای قضات، آمریکا باید تمام محدودیت‌ها بر اساس تصمیم 8 می (خروج از برجام)، بر صادرات آزادانه دارو و اقلام پزشکی و کشاورزی و غذایی و نیز قطعات یدکی هواپیمایی و خدمات مرتبط را رفع کند.
قاضی همچنین اعلام کرد که پرونده ادامه پیدا خواهد کرد، این بدین مفهوم است که دیوان بین‌المللی دادگستری رسیدگی به این پرونده و شکایت را در حوزه صلاحیت خود تشخیص داده است.این حکم همچنین از آمریکا خواست که مجوزهای لازم برای پرداخت‌ها و انتقال‌های لازم در خصوص کالاهای فوق الذکر را صادر کند.هرمیداس باوند، استاد حقوق بین‌الملل و روابط بین‌الملل در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم با بیان اینکه تصمیماتی که دادگاه لاهه اتخاذ می‌کند، لازم الاجراست، اظهار داشت: اما اگر طرف محکوم، از مسئولیت خود شانه خالی کند، طرف مقابل می‌تواند پرونده را به شورای امنیت ببرد و این شورا می‌تواند توصیه کند و یا تصمیم بگیرد و دست به اقدام عملی بزند.
وی ادامه داد: درباره تصمیم شورای امنیت، اگر طرف محکوم عضو دائم این شورا باشد مانند آمریکا معمولاً به تصمیمات بی‌توجه خواهد بود، مانند پرونده‌ای که درباره نیکاراگوئه در دهه 80 شکل گرفت و به شورای امنیت رفت؛ آمریکا اگرچه محکوم بود اما به آن توجهی نکرد و با توجه به عضویت دائم این کشور نیز اتفاقی نیفتاد.
این استاد دانشگاه یادآور شد: علاوه بر آن، در شرایط فعلی فردی مانند ترامپ در آمریکا رئیس‌جمهور است که اعلام کرده به هیچ وجه ملتزم به پذیرش تصمیمات دادگاه نیست و رویکرد وی به نهادها و سازمان‌های بین‌المللی نیز به‌روشنی نزاکت دیپلماتیک وی را نشان می‌دهد که یک نمونه آن پس گرفتن امضایش در مورد پیمان پاریس و تأکید وی بر اولویت منافع ملی آمریکا بر همه نهادها و سازمان‌هاست.
باوند در خصوص اینکه این نوع پرونده‌ها چه نتیجه عملی برای کشورمان به‌همراه خواهد داشت نیز گفت: پیروزی در این نوع پرونده‌ها اعتبار سیاسی و روانی کشور را نزد افکار عمومی جهانی و کشورهای دنیا افزایش خواهد داد و کشورهای غربی را که در ماجرای برجام با احتیاط کنار ایران قرار گرفته‌اند تشویق به حمایت و فشار بیشتر بر آمریکا خواهد کرد. این ماجرا می‌تواند ابزاری برای فشار افکار عمومی داخل آمریکا به دولتمردان خودشان در خصوص رفتار با ایران نیز باشد.
در فکت‌شیت منتشرشده از سوی وزارت امور خارجه کشورمان در رابطه با حکم دیوان لاهه در مورد این حکم آمده است:
جمهوری اسلامی ایران با استقبال از تصمیم دیوان بین المللی دادگستری به‌عنوان رکن اصلی قضایی سازمان ملل متحد و صدور قرار موقت این محکمه علیه اقدام غیرقانونی دولت آمریکا در بازگرداندن تحریم‌های یکجانبه که با خروج این کشور از برجام صورت گرفت، تصمیم دیوان را که با اتفاق آراء اتخاذ شده است، نشانه بارز دیگری در تأیید حقانیت جمهوری اسلامی ایران و غیرمشروع و ظالمانه بودن تحریم‌های آمریکا علیه مردم و شهروندان کشورمان می‌داند.
این محکمه جهانی با تصریح بر اینکه قراری که صادر کرده، الزام‌آور و لازم الاتباع بوده و موجد تعهدات بین المللی می‌باشد، اعلام کرد که دولت ایالات متحده ملزم است طبق تعهدات بین المللی خود موانع ناشی از اقداماتش به‌موجب تصمیم‌های غیرقانونی را که با خروج از برجام اتخاذ کرده، از جمله موانعی که در مسیر روابط تجاری ایران در حوزه‌های مشخصی برقرار کرده، برطرف نماید.
دولت آمریکا نیز به حکم روز چهارشنبه دیوان بین‌المللی دادگستری درباره شکایت ایران از این کشور به‌دلیل تحریم‌های یکجانبه واشنگتن علیه تهران واکنش نشان داد.
طبق گزارش خبرگزاری فرانسه، دولت آمریکا در واکنش به حکم این دادگاه، آن را «بی‌ارزش» خوانده است. دولت آمریکا همچنین بار دیگر اعلام کرده این نهاد در موضوع تحریم‌های ایران صلاحیت رسیدگی به پرونده را ندارد.
