معمای امنیتی روسی

یافته‌های اطلاعاتی جدید و راستی‌آزمایی شده از اوکراین نشان می‌دهد از مدت‌ها پیش از شروع جنگ، یک شاخه مخفی از سرویس امنیتی روسیه نقش بسیار مهمی را در طراحی جنگی کرملین در اوکراین برعهده داشت و به مقام‌های ارشد مسکو اطمینان داده بود دولت اوکراین به سرعت سقوط خواهد کرد. واشنگتن‌پست روز گذشته در گزارشی اختصاصی که به نوشته این روزنامه حاصل یک ماه راستی‌آزمایی اطلاعات رسیده به دست آنها بود، نوشت: «سرویس امنیت فدرال روسیه (FSB)، برای سال‌ها عملیات مخفیانه‌ای را برای نفوذ به نهادهای اوکراین، پرداخت پول به سیاستمداران طرفدار روسیه و جلوگیری از خروج این کشور از مدار مسکو انجام داده بود.» به نوشته این روزنامه، ماموران این سرویس امنیتی در کی‌یف به مسکو اطمینان داده بودند که دولت مستقر اوکراین پس از آغاز جنگ خیلی زود سقوط خواهد کرد و آنها این فرصت را خواهند داشت که با استفاده از افراد از پیش اجیر شده و نیروهای محلی طرفدار روسیه دولتی دست نشانده را روی کار بیاورند. مقام‌های اطلاعاتی غربی می‌گویند، به‌رغم تمرکز شدید این نهاد روی نفوذ بر اوکراین، سرویس امنیت فدرال روسیه یا نتوانست درک کند که اوکراین تا چه حد مقاومت می‌کند، یا درک می‌کرد اما نمی‌توانست چنین اطلاعات ناخوشایندی را به ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه منتقل کند. براساس این گزارش، سوابقی وجود دارد که به رمز و رازهای گزارش‌های نه چندان دقیقی که از سوی FSB برای کاخ کرملین ارسال می‌شد، می‌افزاید. نظرسنجی‌های متعددی که برای سرویس امنیت فدرال روسیه انجام شده بود به وضوح نشان می‌داد که اکثریت مردم اوکراین برای مقاومت در برابر حمله نظامی احتمالی روسیه آماده شده‌اند و انتظار استقبال از نیروهای روسیه در خاک اوکراین انتظاری بی‌پایه و اساس است. به‌رغم این مساله FSB همچنان محتواهایی را با موضوع استقبال احتمالی اوکراین از نیروهای روسیه و خواست مردم اوکراین برای استقرار یک حکومت دوست با مسکو ادامه می‌داد.

واشنگتن‌پست نوشته FSB مبلغ این ایده بود که یک حمله برق‌آسا به کی‌یف، دولت را در عرض چند روز سرنگون خواهد کرد؛ زلنسکی کشته، اسیر یا از کشور اخراج خواهد شد و یک خلأ سیاسی در اوکراین پدید می‌آید که ماموران FSB می‌توانند آن را پر کنند. افسران FSB به قدری مطمئن بودند اهرم‌های قدرت را در کی‌یف به دست خواهند آورد که آخرین روزهای قبل از جنگ را صرف فراهم کردن شرایط اسکان برای نیروهای روسیه که قرار بود حمله کنند، کردند. ارتباطاتی که توسط سرویس‌های امنیتی اوکراین رهگیری شده است نشان می‌دهد که افسران FSB از همکاران‌شان می‌خواهند جزییاتی درباره آپارتمان‌ها و مکان‌هایی که ممکن است به عنوان خانه امن، محل سکونت یا پایگاه‌های عملیاتی استفاده کنند، بپرسند. مقامات گفتند که چند روز قبل از عبور نیروهای روسی به اوکراین، به خبرچینان FSB گفته شد که پایتخت را تخلیه کنند اما کلیدهای محل اقامت خود را برای عوامل روسی که وارد می‌شوند، بگذارند تا آنها بتوانند در این مکان‌ها ساکن شوند. براساس یافته‌های این گزارش در طول دوره منتهی به حمله روسیه به اوکراین، تعداد کارمندانی که در سرویس اطلاعات فدرال روسیه روی موضوع اوکراین کار می‌کردند به ‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت و از حدود 30 افسر در سال 2019 به 160 افسر در فوریه 2022 رسید. از نظر مقام‌های اوکراینی این افزایش یک هشدار اولیه بود که روسیه در حال فراهم کردن زمینه برای حمله است. مقام‌های غربی می‌گویند هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه مقام‌های ارشد مسوول در ارایه این گزارش‌ها به پوتین از سوی رییس‌جمهور روسیه تنبیه شده باشند یا از جایگاه‌شان کنار گذاشته شده باشند، دیده نمی‌شود. الکساندر بورتنیکوف، رییس سرویس امنیت فدرال روسیه و سرگئی بِسِدا، رییس بخش اوکراین این سرویس اطلاعاتی همچنان در جایگاه خود باقی مانده‌اند.