مردی که صهیونیست را فریب داد
روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی مفصل درباره «یحیی ابراهیم سنوار»، رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه، او را فردی قاطع، مصمم با خصوصیات یک «رهبر» توصیف کرد و نوشت: رهبر عبری زبان حماس در غزه کسی است که اسرائیل او را مسئول حملات هفت اکتبر می‌داند.
یحیی سنوار دهه‌ها پیش از سازماندهی عملیات هفت اکتبر حماس علیه رژیم صهیونیستی توسط دادگاه نظامی این رژیم به اتهام آنچه «قتل‌های متعدد» عنوان شد به زندان افتاد. پاسخ او در زندان این بود: یادگیری زبان عبری.
میچا کوبی که برای سرویس اطلاعاتی شین بت از سنوار بازجویی می‌کرد، درباره او می‌گوید: [ولادیمیر] یابوتینسکی، [مناخیم] بگین و [اسحاق] رابین - او تمام کتاب‌هایی را که درباره شخصیت‌های برجسته اسرائیل منتشر شده بود - خواند. او ما را از پایین تا بالا یاد گرفت.
او سپس، پس از گذشت پانزده سال از دوران محکومیت خود در یک مصاحبه با تلویزیون صهیونیستی، زبان عبری کامل خود را به کار برد. او به جای جنگ از مردم اسرائیل خواست که از آشتی (هدنة) یا آتش‌بس با گروه حماس حمایت کنند.
این مرد فلسطینی در حالی که لباس زندان به تن داشت، افزود: ما می‌دانیم که اسرائیل روی ۲۰۰ کلاهک هسته‌ای نشسته است و پیشرفته‌ترین نیروی هوایی را در منطقه دارد. ما می‌دانیم که توانایی برچیدن اسرائیل را نداریم.
به نوشته روزنامه فایننشال تایمز، با وجود همه اینها، سنوار ۶۱ ساله، امروز تحت تعقیب‌ترین مرد «اسرائیل» است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از او به عنوان «مرد مرده‌ای در حال راه رفتن» یاد می‌کند. رهبر گروه حماس در غزه مسئول حمله غافلگیرانه هفت اکتبر، موسوم به عملیات «طوفان الاقصی» است.
از بین بردن او هدف اصلی تشدید حملات رژیم صهیونیستی برای نابودی حماس است. مقامات فلسطینی می‌گویند که از زمان آغاز حملات تلافی‌جویانه اسرائیل در غزه بیش از ۹۷۷۰ نفر در نوار غزه کشته شده‌اند و مناطق وسیعی از اراضی تحت کنترل حماس در حملات زمینی، هوایی و دریایی ویران شده است.
رژیم صهیونیستی پیش از تهاجم حماس در هفتم اکتبر، نزدیک به ۴۰ سال تجربه برخورد با سنوار، مردی جدی و قوی با اندامی استوار و موهای کوتاه را داشت. با این حال، این اطلاعات انباشته در سال‌های اخیر، تنها باعث ایجاد حس رضایت کاذب در سران امنیتی اسرائیل شده است.
رژیم صهیونیستی در آستانه جنگ به سنوار به عنوان یک افراطی خطرناک نگاه می‌کرد که با این وجود، سر به راه بود و بیشتر نگران تحکیم حکومت حماس در غزه و گرفتن امتیازات اقتصادی بود تا هدف ادعایی این گروه برای نابودی «دولت یهود».
فایننشال تایمز ادامه داد: این برداشت نادرست از شخصیت سنوار مقدمه‌ای برای بزرگ‌ترین شکست اطلاعاتی اسرائیل بود. از نظر برخی، سنوار، فریب نهایی را مدیریت کرده بود.
مایکل میلشتاین، افسر سابق اطلاعات نظامی اسرائیل و کارشناس امور فلسطین درباره او گفت: ما به شکلی دیوانه کننده اصلاً او را نشناختیم. در حد صفر!
تصویری که از سنوار از سوی افرادی که چندین دهه با او زمان گذرانده‌اند، ترسیم می‌شود، او را مردی کاریزماتیک و کم صحبت، با خلق و خوی تند و دارای شخصیت فرماندهی توصیف می‌کند.
«کوبی» بازجویی از سنوار را در سال ۱۹۸۹ آغاز می‌کند، زمانی که او به ادعای اسرائیل به قتل اعتراف کرد. این اوج اولین انتفاضه یا قیام فلسطینی‌ها بود و کوبی یک افسر شین‌بت بود که اعضای حماس را تعقیب می‌کرد، حماس که در آن زمان به‌عنوان یک گروه کوچک شبه‌نظامی اسلامگرا در غزه به میدان آمد.
سنوار که به طور گسترده با نام «ابو ابراهیم» شناخته می‌شود، از همان روزهای اولیه به ساخت شاخه نظامی حماس، گردان‌های قسام کمک کرده بود. اما زمانی که او در اواخر دهه ۱۹۸۰ بازداشت شد، به خاطر نقش ویژه‌اش در جنبش حماس بود: پیدا کردن فلسطینی‌هایی که مظنون به همکاری با اسرائیل بودند.
به گفته دو منبع آگاه مطلع از این پرونده، سنوار توسط یک دادگاه نظامی مخفی اسرائیل با ادعای قتل ۱۲ فلسطینی محکوم شد.
او به رهبر تمام زندانیان حماس در زندان‌های اسرائیل تبدیل شد که یک پست تأثیرگذار در سلسله مراتب این گروه بود. به ادعای مقامات صهیونیست در مقطعی در سال ۲۰۰۴، پزشکان اسرائیلی آبسه‌ای را که در کنار مغز او قرار داشت، برداشتند و جان او را نجات دادند.
ارزیابی اطلاعاتی اسراییل از سنوار در زمان زندانی شدنش شخصیت او را این گونه به تصویر کشیده بود: مقتدر، خشن، بانفوذ، مورد قبول دوستانش و با توانایی‌های غیرعادی استقامت، زیرک، به اندک راضی، راز نگهدار و با توانایی رهبری جمعیت.
سنوار که در محله‌ای فقیرنشین در خان یونس در جنوب غزه بزرگ شده بود برای اولین بار در اوایل دهه ۱۹۸۰ به عنوان یک «نجواگر» که به شیخ احمد یاسین، بنیانگذار حماس که در جنبش مورد احترام بود، مشاوره می‌داد، وارد صحنه سیاسی غزه شد.
همسایه سنوار در خان یونس، «محمد الضیف» بود که اکنون رئیس نظامی مخفی حماس است. سنوار علاوه بر کمک به ایجاد شاخه نظامی گروه، مسئول دستگاه امنیت داخلی آن، نیروی مجد (گلوری) شد که مسئول از بین بردن مظنونان به همکاری با اسرائیل بود. سنوار برای فلسطینیان، به ویژه در غزه به شخصیتی تقریباً افسانه‌ای تبدیل شده است. یکی از فعالان برجسته فلسطینی در بیت‌المقدس شرقی می‌گوید: بسیاری از فلسطینی‌ها احساس غرور می‌کنند و سنوار در خیابان‌های فلسطین بسیار محبوب است.
سنوار سرانجام در سال ۲۰۱۱ پس از گذراندن ۲۲ سال در زندان‌های اسرائیل آزاد شد. او بخشی از تبادل اسرا میان دو طرف بود که در آن بیش از ۱۰۰۰ فلسطینی در مقابل یک سرباز اسرائیلی به نام گلعاد شلیط که توسط حماس در غزه نگهداری می‌شد، آزاد شدند.
در سال ۲۰۱۷، او به عنوان رهبر این گروه برای کل غزه انتخاب و جایگزین اسماعیل هنیه شد که به گفته بسیاری از افراد آشنا با روابط بین این دو مرد، «به سمت بالا تنزل رتبه» داشت تا رهبر سیاسی حماس شود و سپس به قطر برود.
سنوار که اکنون در یونیفورم یک سیاستمدار، شلوار و پیراهن دکمه‌دار پوشیده بود، میزبان دیپلمات‌های خارجی بود و گردهمایی‌های آتشین برگزار می‌کرد. حماس تحت رهبری او استفاده از زور، تظاهرات مرزی، بالن‌های آتش‌زا و به‌ویژه شلیک راکت را برای سوق دادن اسرائیل به مذاکرات غیرمستقیم بیشتر از طریق میانجی‌گری‌های مصر، قطر و سازمان ملل برنامه‌ریزی کرد.
یکی از مقامات ارشد امنیتی اسرائیل در اوایل سال جاری گفت: موشک‌ها توانایی آنها برای گفت‌وگو با من است.
به نوشته فایننشال تایمز، اسرائیل در سال‌های اخیر امتیازاتی را به غزه اعطا کرد که همین چند سال پیش غیرقابل تصور بود، از جمله حمایت مالی بیشتر قطر و هزاران مجوز کار در سرزمین‌های اشغالی.
اما انگیزه‌های سنوار برای چرخش انفجاری خود در هفت اکتبر چیزی شبیه به یک معما باقی مانده است.
فردی غیر اسرائیلی، آشنا با خصوصیات سنوار می‌گوید: او فردی متواضع نیست. او خود را به گونه‌ای می‌بیند که در این دنیا در حال انجام مأموریتی است. او یک جامعه شناس است. منظور من از این حرف توهین نیست.
سنوار در سال ۲۰۲۱ برای حفظ پست خود با یک رای‌گیری در دور دوم انتخابات داخلی حماس در برابر یک رقیب قدیمی مواجه بود. چند ماه بعد، اسرائیل و حماس در یک جنگ ۱۱ روزه با یکدیگر جنگیدند، پس از آن سنوار که روی صندلی زیر آوار خانه‌اش نشسته بود، اعلام «پیروزی» کرد.
در طول سال گذشته، یک مقام فلسطینی با روابط نزدیک با غزه چندین بار به این منطقه سفر کرد تا با حماس بر سر یک پیمان ملی گسترده‌تر مذاکره کند. او اغلب با سنوار ملاقات می‌کرد و تاکید داشت که «احترام متقابل» میان آنها وجود دارد. اما در آخرین دیدار این مقام در غزه در اوایل سال جاری، سنوار به‌طور کامل ناپدید شد. این مقام فلسطینی گفت: سیگنال‌هایی وجود داشت که باید می‌خواندیم. استتار یک مسیر دیپلماتیک برای مسیر نظامی.
با این حال، ارزیابی رسمی رژیم صهیونیستی این بود که حماس حتی به رهبری سنوار هم از جنگیدن دیگر منصرف شده و به حصول توافقی گسترده‌تر با اسرائیل علاقه‌مند است. به گفته اطلاعات اسرائیل، حمله حماس حداقل به یک سال برنامه‌ریزی نیاز داشت. مقامات و تحلیلگران اسرائیلی اکنون می‌گویند که نمای ظاهری عملگرایانه سنوار، فریبکاری محض برای خرید زمان بوده است.
میلشتاین، افسر اطلاعات نظامی اسرائیل در این باره گفت: ما باید با آن روبرو شویم، انگیزه او نفرت و نابودی اسرائیل است.
علاوه بر این، میچا کوبی، بازجوی شین‌بت تصریح کرد: غزه ممکن است اکنون با یک یورش ویرانگر روبرو شود که هدف اصلی آن یحیی سنوار است. اما اسراییل تحقیر شده و سرنوشت منطقه معلق است. همین به تنهایی ممکن است برای پیروزی سنوار کافی باشد. او تسلیم نمی‌شود. او در غزه خواهد مُرد.
